Dementie is op zichzelf al moeilijk genoeg, maar een weinig bekende aandoening, anosognosie genaamd, maakt het veel uitdagender. Anosognosie is het onvermogen om de eigen ziekte te herkennen, inclusief cognitieve achteruitgang. Dit betekent dat veel mensen met dementie of de ziekte van Alzheimer zich totaal niet bewust zijn van hun aandoening – of deze zelfs ronduit ontkennen. Het is geen koppigheid, het is een neurologische realiteit.
Wat is anosognosie precies?
De term zelf betekent ‘zonder kennis van ziekte’. Het is een storing in het vermogen van de hersenen om informatie over hun eigen functie te verwerken. Dit gaat niet alleen over het vergeten van dingen; het gaat erom dat de hersenen niet registreren dat er iets mis is. Uit onderzoek blijkt dat tot 95% van de patiënten met beginnende dementie en 98% van de gevallen met late aanvang anosognosie ervaren. Dit is een cruciaal detail: de ziekte zelf weerhoudt patiënten er vaak van om hulp te zoeken of zelfs maar het probleem te erkennen.
Hoe anosognosie zich manifesteert
De aandoening betekent niet alleen dat iemand vergeet dat hij dementie heeft. Het presenteert in alledaagse situaties:
- Een persoon die volhoudt dat hij nog steeds veilig kan rijden nadat zijn rijbewijs is ingetrokken, en boos wordt als anderen de sleutels afpakken.
- Iemand die worstelt met basistaken zoals koken, maar hulp weigert, gefrustreerd raakt als familie hulp biedt.
- Een man die verdwaalt tijdens een bekende wandeling, maar volhoudt dat hij de route perfect kent.
Dit gedrag is geen opzettelijk verzet; ze zijn het directe gevolg van hersenbeschadiging. De frontale kwab, verantwoordelijk voor het zelfbewustzijn, wordt vaak als eerste getroffen, waardoor anosognosie vaker voorkomt bij bepaalde vormen van dementie.
Wat zorgverleners moeten weten
Omgaan met anosognosie is emotioneel belastend. Een persoon met de aandoening kan de diagnose volledig vergeten en schommelt tussen bewustzijn en ontkenning. De sleutel is empathie, niet logica.
- Onafhankelijkheid toestaan wanneer het veilig is: Als ze iets kunnen doen zonder zichzelf schade toe te brengen, laat ze dan.
- Samenwerking voorstellen: In plaats van het over te nemen, bied aan om te helpen met taken om te voorkomen dat u zich controlerend voelt.
- Emoties valideren: Als ze van streek raken, erken dan hun gevoelens in plaats van te proberen ermee te redeneren.
Bedenk dat ze hun cognitieve functie niet kunnen beheersen en dat hun hersenen moeite hebben om verbindingen te leggen. Het is niet persoonlijk; het is een symptoom van de ziekte.
Preventie en ondersteuning
Hoewel er geen remedie bestaat voor anosognosie zelf, is de beste verdediging het voorkomen van dementie. Dit betekent het handhaven van een gezonde levensstijl: een uitgebalanceerd dieet, regelmatige lichaamsbeweging en het beheersen van de lichaamssamenstelling.
Sommige onderzoeken suggereren dat supplementen zoals citicoline de cognitieve functie kunnen verbeteren door de activiteit in de frontale kwab te stimuleren, maar dit is geen definitieve oplossing.
Uiteindelijk, als u vermoedt dat iemand anosognosie heeft, is de eerste stap het raadplegen van een arts.
Tot 98% van de dementiepatiënten ervaart anosognosie, waardoor dit een vaak voorkomende, maar over het hoofd geziene uitdaging is. Het begrijpen van deze aandoening is van cruciaal belang voor zowel patiënten als zorgverleners die de complexiteit van dementie moeten doorgronden.
