Er ontvouwt zich een rechtszaaldrama dat gevolgen heeft die veel verder gaan dan een enkele rechtszaak – een rechtszaak die het vertrouwen van het publiek zou kunnen aantasten en de volksgezondheid in gevaar zou kunnen brengen. Een rechtszaak die door de procureur-generaal van Texas is aangespannen tegen de fabrikanten van Tylenol, waarin wordt beweerd dat er een verband bestaat tussen de pijnstiller en autisme, benadrukt het gevaarlijke kruispunt van politiek, wetenschap en recht. Dit artikel onderzoekt het wetenschappelijke bewijsmateriaal, de juridische precedenten en de bredere gevolgen van deze zaak.
De wetenschap achter de beweringen – en waarom deze tekortschieten
De rechtszaak tegen de makers van Tylenol concentreert zich op de bewering dat paracetamol (het actieve ingrediënt) het risico op autisme verhoogt. Deze bewering circuleert al jaren binnen onlinegemeenschappen en anti-vaccinforums en wint terrein dankzij de steunbetuigingen van figuren als president Donald Trump en minister Robert F. Kennedy Jr. Er is echter geen geloofwaardig wetenschappelijk bewijs om deze bewering te ondersteunen.
- Consensus-onenigheid: De Food and Drug Administration (FDA) en grote medische groepen – waaronder het American College of Obstetricians and Gynecologists – hebben geen bewijs gevonden dat het gebruik van Tylenol tijdens de zwangerschap in verband staat met neurologische aandoeningen.
- Correlatie vs. oorzakelijk verband: Hoewel sommige observationele onderzoeken een verband hebben opgemerkt, bewijzen deze onderzoeken niet dat Tylenol autisme *veroorzaakt. Een onderzoek uit 2024 in JAMA, waarin controles tussen broers en zussen werden gebruikt om rekening te houden met genetische en omgevingsfactoren, vond geen verhoogd risico op autisme of ADHD wanneer deze factoren in aanmerking werden genomen.
De wettelijke norm: een steile klim voor speculatieve wetenschap
Om een zaak over valse reclame of productaansprakelijkheid te winnen, moet worden bewezen dat het bedrijf valse verklaringen heeft afgelegd, wist dat deze verklaringen vals waren en dat deze verklaringen consumenten wezenlijk hebben misleid – een hoge lat die moet worden weggenomen. Rechters beoordelen de medische waarheid niet, maar eerder of het bewijsmateriaal aan een wettelijke drempel voldoet.
- De Daubert-standaard: In federale rechtbanken moeten getuigenissen van deskundigen “wetenschappelijk betrouwbaar en relevant” zijn, volgens de Daubert-standaard. Zwakke of speculatieve wetenschap faalt in deze test.
- Gebrek aan bewijs: Texas heeft geen interne documenten geproduceerd waaruit blijkt dat de makers van Tylenol op de hoogte waren van enig potentieel gevaar voor zwangere vrouwen, wat suggereert dat de zaak berust op wankele wetenschap in plaats van op concreet bewijs.
Een geschiedenis van op bewijs gebaseerde rechtszaken
De huidige rechtszaak staat in schril contrast met succesvolle consumentenbeschermingszaken die gebaseerd zijn op overweldigend bewijs van schade en de bedoeling om te misleiden.
- Tabaksgeschillen: Een baanbrekende zaak waarbij miljoenen pagina’s aan interne documenten uit de sector betrokken waren, bewees dat tabaksfabrikanten wisten dat nicotine verslavend en dodelijk was, ook al ontkenden ze dit publiekelijk. Dit leidde tot substantiële schikkingen.
- Opioïdengeschillen: Soortgelijke onderzoeken naar opioïdenfabrikanten hebben interne memo’s aan het licht gebracht die blijk geven van opzettelijke pogingen om de risico’s van verslaving te bagatelliseren, wat tot historische schikkingen heeft geleid.
- Het belangrijkste verschil: Beide succesvolle gevallen combineerden overweldigend bewijs van schade met de duidelijke bedoeling om te misleiden.
Het gevaar van door de staat gesanctioneerde speculatie
De gevolgen van de Tylenol-rechtszaak reiken verder dan de juridische uitkomst. Het verlenen van autoriteit aan valse claims kan het vertrouwen van het publiek schaden en verwarring aanwakkeren.
- Erosie van vertrouwen: Valse beweringen over vaccins hebben het vertrouwen van het publiek al uitgehold; speculatie over routinematige medicijnen zou hetzelfde kunnen doen.
- Publieke perceptie: Uit een recente peiling is gebleken dat 77% van de ouders beweringen heeft gehoord die Tylenol in verband brengen met autisme, terwijl bijna een derde deze gelooft. Onder de Republikeinen bedroeg dit aandeel 57%.
- Verspilde hulpbronnen: Naast het verspillen van belastinggeld kan de rechtszaak veilige en effectieve behandelingen ontmoedigen en de autoriteit van volksgezondheidsfunctionarissen ondermijnen.
Wat er daarna gebeurt en de beproeving van de geloofwaardigheid
- Juridische uitdaging: Als Texas erin slaagt de zaak vooruit te helpen, zal de rechtbank moeten bepalen of het bewijsmateriaal van de staat voldoet aan wetenschappelijke en juridische normen, wat onwaarschijnlijk lijkt gezien de huidige consensus.
- Publieke impact: Zelfs als de rechtszaak wordt afgewezen, kunnen de eerste krantenkoppen die Tylenol en autisme met elkaar in verband brengen blijven hangen, waardoor het gebrek aan bewijs wordt overschaduwd.
- Het echte proces: Uiteindelijk is de zaak een proces van geloofwaardigheid: als wetenschap een politiek wapen wordt, zal het publieke vertrouwen bijkomende schade lijden.
De rechtszaak in Texas benadrukt een zorgwekkende trend waarbij juridische stappen worden ondernomen om desinformatie te verspreiden en de volksgezondheid te ondermijnen. Het dient als een cruciale herinnering aan het belang van het vertrouwen op geloofwaardig wetenschappelijk bewijs en het kritisch evalueren van informatie – vooral als deze afkomstig is van gezagsdragers. De juridische procedure kan misschien worden opgelost, maar de erosie van het publieke vertrouwen zal een slepend gevolg blijven als deze niet met transparantie en toewijding aan de wetenschap wordt aangepakt
